O maior concurso eólico aberto en Europa despacharase en Galicia durante os próximos seis meses. Os 2.235 megawatts en xogo, equivalentes ao 50% de todos os parques adxudicados na comunidade autónoma desde 1995, espertaron o interese dos principais operadores mundiais do sector. Onte pechouse oficialmente o prazo para a presentación das ofertas. O número exacto non se coñecerá ata finais de semana. Pero se sabe xa que as cifras baterán todas as marcas. Soamente os colexios de enxeñeiros de Vigo, Santiago, A Coruña e Lugo visaron ata o pasado luns preto de 900 proxectos para optar a novos parques de aeroxeradores en Galicia. Sumados, a potencia solicitada multiplica case por 25 a oferta que a Xunta puxo sobre a mesa.
A Consellería de Industria recibirá peticións por un valor superior aos 55.000 megawatts. Case o 96% delas quedarán fóra do paquete de adxudicacións. Do milleiro de solicitantes, moitos optaron por concursar con varias ofertas para gañar unha maior presenza. Grupos xaponeses, estadounidenses, chineses, franceses, italianos e británicos buscaron alianzas para morder un pedazo da torta eólica galega. Os 15 principais operadores nacionais do sector solicitarán máis potencia. E polo menos media ducia de empresarios construtores con parques eólicos adxudicados en Cataluña ou Levante e proxectos en Europa do Leste (rebotados en boa medida da crise do ladrillo), crearon sociedades en Galicia para repartirse o negocio do vento galego.
Ademais, confírmase a nova sociedade creada polos empresarios galegos Manuel Jove, Jacinto Rei e Epifanio Campo con Ence para optar a novos parques eólicos que financiarían en boa medida o traslado da celulosa desde Pontevedra e a creación dunha papeleira galega. á marxe desta, algunhas das principais ofertas galegas, todas elas asociadas a proxectos industriais de maior ou menor envergadura, son as seguintes:
Os grandes empresarios autóctonos. á marxe do grupo formado para materializar o traslado de Ence con cargo ás adxudicacións eólicas, as principais fortunas industriais galegas elaboraron proxectos para o concurso da Xunta. Manuel Jove (ex Fadesa) participará xunto con Manuel Cortizo (Aluminios Cortizo) e Jacobo Couceiro (Alcuba) coa sociedade Gaelsa, que solicitará preto de mil megawatts. E tamén concursará xunto a Iberdrola a través da súa Corporación Inveravante, e en alianza co Pastor e Gas Natural. Epifanio Campo (Nova Cerámica) sumouse ao proxecto de Enerfín. O grupo Andavia, formado por Gómez Franqueira (Coren), José Luis Suárez (Copasa) e o grupo Tojeiro aspiran tamén a máis de 800 megawatts. O presidente de Inditex, Amancio Ortega, estará co proxecto de Capital Energy. Cupa Group aliouse con Hidroeléctrica San Miguel. O presidente da construtora San José, Jacinto Rei, solicitará por conta propia preto de mil megawatts. Empresarios de estaleiros vigueses (como Armón ou Antonio Vidal ou o pontevedrés Ceferino Nogueira) concorrerán ao concurso. E grupos conserveiros como Jealsa tamén pediron aeroxeradores.
Sumadas, as peticións dos grupos industriais galegos superan de longo os 20.000 megawatts, case o 50% do total.
Só os megawatts en xogo no concurso da Xunta facturarán preto de 500 millóns ao ano
Galicia figura no ranking das cinco maiores potencias eólicas mundiais. Cos 2.325 megawatts en concurso, a comunidade completará a finais do 2012 un mapa de 6.500 megawatts, o máis denso de España e un dos máis poderosos de Europa.
A pleno rendemento, eses preto de 3.300 muíños virando extraerán do vento uns 1.500 millóns de euros cada doce meses, cuns beneficios anuais calculados na contorna dos 200 millóns. Esas magnitudes son as que se dirimen agora sobre a mesa da Consellería de Industria. Os parques que se adxudicarán antes de final de ano están valorados por encima dos 3.000 millóns de euros. Pero a cantidade parece ridícula comparada co que producirán unha vez enganchados á rede eléctrica. Cada ano serán capaces de facturar preto de 500 millóns e xerar un beneficio neto moi próximo aos 70 millóns de euros.
Hai quen definiu estas máquinas como «cataventos de ouro puro». E non se equivocaba. Cada sete xiros completos dun aspa destes muíños deixan en caixa un euro, logo de pagar amortizacións, gastos correntes e impostos.
Esta singular capacidade de xeración económica envolveu en polémica ao sector eólico desde o seu arranque, no ano 1995. Xunto con Navarra, Galicia foi pioneira en España na aposta por este negocio. Pero a diferenza dos navarros, as primeiras adxudicacións estiveron salpicadas de problemas por unha falta case absoluta de control. Moitos dos concesionarios de parques individuais nin sequera chegaron a gastarse un duro en mover a primeira pedra do monte. Foron agraciados con concesións da Administración que revendieron con sorprendente impunidade embolsándose pingües beneficios. Un muíño dun megawatt cotízase a un millón de euros en fase de autorización. E se está instalado e conectado á rede xeral chégase a pagar por encima dos dous millóns. Poucas reventas xeran plusvalías tan elevadas.
Doutra banda, os plans industriais asociados á concesión de novos parques eólicos non funcionaron como se esperaba. Informes realizados pola propia Xunta proban que o ramallete de 17 empresas do sector creadas ao amparo da potencia adxudicada desde 1995 deixan en Galicia apenas un 30% dos seus beneficios. E nin un só dos grandes operadores do sector na comunidade autónoma ten capital galego. A conta de resultados, por regra xeral, cotiza directamente en Madrid, Bilbao, Lisboa ou Barcelona.
Un maná caído do ceo
Para corrixir este desfasamento entre a potencialidade de Galicia (atravesada por un dos tres mellores corredores do vento do mundo) e o aproveitamento económico e industrial que realiza deste maná caído do ceo, a actual Xunta propúxose cambiar as regras do xogo.
O prego de condicións do actual concurso foi polémico. Dos 2.325 megawatts listos para adxudicar, a Xunta reservou 173 para completar os plans caducados da etapa anterior. Outros 98 servirán para terminar plans vixentes. E, do resto, outro 10% será cedido obrigatoriamente á Xunta. Cada novo adxudicatario sabe que unha parte do seu lucrativo negocio caerá nas arcas públicas. Realmente, só 1.848 megawatts están en liza.
Pero todos eles deberán asociarse a plans industriais que, agora, o Goberno galego si que promete controlar. Polo menos na teoría. Tamén se ían a prohibir expresamente as reventas dos parques para evitar a salvaxe especulación do pasado. Pero o decreto eólico só prohibe vendelos ata que entren en funcionamento. Despois pódese, con permiso expreso da Xunta.
Tampouco queda claro o control dos plans industriais. Algúns, como o de Ence, están descompasados no tempo coa explotación dos parques eólicos. Os empresarios poderán gozar da impresionante facturación das súas molinillos ata tres anos antes de que funcione o seu proxecto industrial asociado (os parques estarán operativos no 2012 e a nova papeleira, como pronto, no 2015).
A Xunta segue dicindo que unha comisión velará polo cumprimento dos plans industriais e que anulará as concesións dos parques se estes incúmprense, reverténdoos á Xunta. Pero o en sector hai certas dúbidas de que isto vaia suceder. E moitas de que algúns dos proxectos empresariais anunciados terminen sendo unha realidade.
O único seguro é que onte se terminou o prazo para optar ao mellor negocio xerado ata o momento en Galicia. Nun sector, ademais, absolutamente inesgotable.
 |
 |
 |