Seis anos despois de que o Prestige provocase en Galicia a que para algúns é a maior catástrofe ecolóxica que padeceu Europa, a Unión Europea conseguiu porse de acordo para reforzar por fin as súas leis sobre seguridade e prevención da contaminación marítima para evitar que ocorran sucesos similares.

Segundo fontes do Consello da UE, esta institución alcanzou onte un acordo coa Eurocámara para dar saída ao paquete lexislativo Erika III, bautizado co nome do petroleiro naufragado fai nove anos fronte ás costas atlánticas francesas e que inclúe varias normas destinadas a reforzar e homologar as esixencias de seguridade e control dos barcos, a ampliar a responsabilidade penal e civil de tripulantes, armadores e propietarios da carga, e a obrigar aos países a adoptar medidas efectivas para impedir que naveguen buques lixo por augas comunitarias.

O atraso na negociación débese a que a Eurocámara e o Consello comparten a capacidade decisoria nesas materias, e a que moitos socios trataron de suavizar as esixencias expostas polo Parlamento, algo que, finalmente, lograron nalgúns aspectos.

A ministra de Fomento, Magdalena Álvarez, que asistiu onte en Bruxelas ao Consello de Ministros de Transporte da UE, restou importancia aos seis anos que transcorreron desde o Prestige sen que a UE dispuxese de normas comúns sobre seguridade marítima, e asegurou que o acordo se alcanzou « do mellor xeito posible». O pacto, que deberán ratificar ambas as institucións, refírese ás cinco normas máis polémicas.

Investigación sobre accidentes

Cada accidente marítimo será obxecto dunha investigación individual e independente a cargo das autoridades do Estado membro afectado polo sinistro, que deberá actuar en colaboración con outros socios se tamén resultan prexudicados. As investigacións non estarán destinadas a establecer responsabilidades penais ou pecuniarias, senón a aclarar as circunstancias do sinistro, e deberán seguir as normas fixadas pola Organización Marítima Internacional.

Inspeccións

A proposta aprobada onte establece normas comúns sobre as regras que deben seguir os organismos facultados para executar as inspeccións nos buques nos portos comunitarios, e que expiden os certificados que lles permiten operar nesas instalacións. Trátase de «simplificar e reforzar» as normas actuais cuns criterios comúns, segundo reza o texto acordado polo Consello e o Parlamento, que establece tamén certas regras para a protección xurídica desas axencias e sobre a obrigación de que executen regularmente controis sobre a calidade do seu traballo.

Pasaxeiros

A nova regulación amplía a responsabilidade civil dos armadores do sector de transporte de pasaxeiros e homologa as normas sobre indemnizacións por danos persoais e materiais en caso de accidentes neste sector.

O pacto alcanzado onte polo Europarlamento e o Consello permitirá a creación dun sistema europeo de seguimento e intercambio de información sobre os navíos potencialmente perigosos; o establecemento de sistemas de identificación automática para os pesqueiros de máis de quince metros de eslora; a redacción de plans de auxilio para os buques en perigo, e a designación das autoridades competentes que deberán decidir sobre esa asistencia.

Con todo, non se obrigará aos países a elaborar unha listaxe cos portos refuxio designados para acoller a buques en perigo, unha das cuestións sobre as que máis se discutiu polas dificultades que podería supor no que respecta á aceptación social desas localizacións.

Análise

Ademais, a nova normativa permitirá aos Gobernos que decidan se acollen ou non nos portos baixo a súa competencia aos barcos que sufran un accidente, tras unha análise da súa situación. Os socios comunitarios terán 18 meses para adaptarse a estas normas a partir da súa entrada en vigor.

A nova normativa europea sobre seguridade marítima planea reforzar as inspeccións nos barcos máis perigosos e suavizar os controis sobre os buques máis seguros, que poderán someterse a elas en intervalos de tempo máis longos.

Os socios estarán autorizados a impor un veto de tres meses para impedir que operen nos portos da UE os navíos que incumpran gravemente as normas de seguridade, un período que poderá ser ampliado a doce meses en caso de reincidencia, e a vinte e catro meses en caso de dobre reincidencia.

A pesar de todo, os Estados non estarán obrigados a executar inspeccións en todos os buques que atraquen nas súas dársenas, nin sequera sobre os máis sospeitosos. A lei comunitaria admitirá que obvien o control dun 5% dos buques perigosos e dun 10% do resto dos navíos.

Ata o 2011

A directiva contempla un amplo período de trasposición das súas disposicións á lexislación de cada Estado membro, que non terá a obrigación de cumprir estas regras ata o 1 de xaneiro do 2011.